روش تعلیم مقامات
نوشته شده توسط : طاها

برای تعلیم مقامات و نغمات، رسم بر این بوده است که قسمتی از قرائت یک قاری در فلان مقام انتخاب شده و به عنوان «معرف» آن مقام مشخص می شده است. این روش اگر چه تا حدودی مثمرثمر می باشد، ولی محذورات بسیاری در پی دارد که قاریان و اساتید شاید متوجه آنها نباشند.

بدیهی است برای یادگیری هر مقام باید آنرا مرتباً خواند و تکرار کرد تا در حافظه ثبت شده بتوان در تلاوت از آن استفاده کرد. اگر معرف مقامات، آیه شریفه ای از قرآن کریم باشد. این موانع ایجاد می شود: اولاً، تلاوت قرآن عبادت است و باید با نیت صحیح باشد و اگر به قصد تمرین انجام شود مسلماً عبادتی صورت نگرفته و صاحب قرآن راضی نخواهد بود (مثل اینکه کسی برای خواندن نماز به قصد خنک شدن، وضو بگیرد و یا مسلمانی برای صحت مزاج، روزه بگیرد). ثانیاً، تلاوت قرآن باید با تدربر باشد و تا آنجا که می دانیم در این نوع از تلاوت که برای تمرین و یادگیری مقامات است، هرگز تدبر صورت نمی گیرد (متاسفانه در اکثر تلاوتهای قراء جهان اسلام، این تدبر بسیار کمرنگ است) ثالثاً، در هر مکان و هر زمانی نمی توان قرآن تلاوت کرد.

پس باید روشی را انتخاب نمود که هیچ محدودیتی نداشته باشد و عظمت و احترام قرآن حفظ شود و به ساحت مقدس قرآن کریم، جسارتی نشود؛ یعنی؛ در هر مکان و زمان و حالتی، حتی در مکانها و زمانهایی که تلاوت قرآن منع شده است، بتوان از آن استفاده کرد. این روش چنین است که از اوزان اشعار عربی استفاده نموده، برخی از آنها را انتخاب کرده به عنوان «معرف» یک مقام در نظر می گیریم و با آن تمرین می کنیم. حسن این روش در به دست آوردن تسلط کامل بر نغمات است. بدین ترتیب که قاری قرآن زمانی که معرف یک مقام را بشناسد، هر آیه ای که در آن مقام تلاوت گردد سریعاً انطباق داده و درک خواهد کرد؛ برخلاف روش قبلی که این چنین تسلطی را به قاری نمی دهد. در واقع این معرفها مانند نتهای موسیقی هستند و همانطور که یک موسیقدان با نواخته شدن آهنگی بلافاصله نت آن در ذهنش نقش می بندد، قاری قرآن نیز با شنیدن آیات شریفه قرآن، معرف مقامات آنها در دستگاه حافظه اش نقش خواهد بست. بنابراین قاریان قرآن ابتدا باید این معرفها و نتها را حفظ کنند و با تمرین و کوشش بسیار بر آنها تسلط پیدا نمایند، بدون اینکه به قصد تمرین برای یادگیری مقامات، آیه ای را تلاوت نمایند. این روش علاوه بر کارآئی بیشتر، موجب نورانیت قاری قرآن شده و نیز رشد بیشتر و زیبایی افزونتر تلاوت وی را به ارمغان می آورد، زیرا شأن قرآن را حفظ نموده است و احترام لازمه آنرا بجا آورده است. معرفها عبارتند از:

  • معرف مقام بیات :

    قرار: مفاعیلن، مفاعیلن، فعولن.

    جواب: مفاعیلن، مفاعلتن، فعولن.

    جواب الجواب: مفاعل، مفاعیل، فعولن.

  • معرف مقام رست :

    قرار: فاعلاتن، فاعلن، فاعلاتن.

    جواب: فاعلتن، فاعلن، فاعلان.

    جواب الجواب: فاعلاتن، فعلن، فعلاتن.

  • معرف مقام سگاه :

    قرار: مفاعلن، مفتعلن، مفاعلن.

    جواب: متفاعلن، متفاعلن.

    جواب الجواب: متفاعلن، متفاعلن، فعلاتن.

  • معرف مقام چهارگاه :

    قرار: مستفعلن، متفاعلن، مستفعلن.

    جواب: مستفعلن، فاعلن، مستفعلن.

    جواب الجواب: مستفعلن، فعلن، مستفعلن، فعلن.

  • معرف مقام صبا :

    جواب: مفتعلن، مفتلعن، مفتعلن، مفتعل.

    قرار: مفاعلتن، مفاعلتن، فعول.

    جواب الجواب: مفتعلن، مفتعلن، مفتعلن، مفتعلن.

  • معرف مقام حجاز :

    قرار: فعول، مفاعیلن، فعولن، فعولن.

    جواب: مفاعیل، فعولن، مفاعلن.

    جواب الجواب: فعول، مفاعیلن، فعولن، مفاعیلن.

  • معرف مقام نهاوند :

    قرار: متفاعلن، فعلاتن.

    جواب: فاعلاتن، فاعلن، فعلان.

    جواب الجواب: فعلاتن، فاعلن، فعلان.

    پس از آشنایی با معرف مقامات و تسلط بر آنها می توان با اطمینان و اراده و تفکر، مقامات و نغمات را در تلاوت قرآن به کار برد.

  • منبع : پایگاه قرآنی آموزشی شفا





:: بازدید از این مطلب : 193
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
تاریخ انتشار : شنبه 8 آذر 1393 | نظرات ()
مطالب مرتبط با این پست
لیست
می توانید دیدگاه خود را بنویسید


نام
آدرس ایمیل
وب سایت/بلاگ
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

آپلود عکس دلخواه: