بسم الله الرحمن الرحیم

برداشتی از تلاوت سوره روم-ضحی-شرح-حمد-بقره استاد منشاوی(بخش اول)

با عرض سلام  و عرض پوزش از تاخیر طولانی در به روزرسانی وبلاگ،ان شاءالله در این نوشتار،و نوشتار های بعدی به بررسی تلاوت زیبای روم-ضحی-شرح-حمد-بقره استاد می پردازیم

این تلاوت،از جمله تلاوت هایی از استاد است که از لحاظ سیر لحنی،شباهتی به تلاوت های دیگر استاد ندارد،و در واقع شاید نظیری برای آن نتوان یافت.استاد برای اوج گیری از همان شیوه معروف بیات-رست درجه 4 و بیات استفاده می کنند وپس از رسیدن به اکتاو مقام بیات وارد صبا می شوند که تا اینجا همان ردیف معروف استاد است،اما پس از آن شیوه تغییر می کند و استاد به اصطلاح شروع به ترکیز خوانی رست می کنند.منظور از ترکیز خوانی ،محور قرار دادن یک مقام،و خواندن مقام های دیگر با اشاره و بازگشت به همان مقام است. شنیده می شود که استاد در بین فراز های رست،از چهارگاه،سه گاه و... استفاده می کنند و این شیوه تا پایان آیه 30 سوره روم ادامه دارد.پس از آن نیز استاد دیگر سیر لحنی قابل پیش بینی ای  ندارند.این امر از یک سو موجب تنوع و و از سوی دیگر موجب شاخص شدن این تلاوت در بین تلاوت های استاد شده است.از سوی دیگر،از آن جایی که این تلاوت عمدتا در پرده های بالا اجرا می شود و همچنین تحریر ها و نغمات به کار رفته شده عمدتا پیچیده تر از تلاوت های دیگر است،این تلاوت جزو تلاوت های به نسبه سخت استاد برای تقلید است.

از قول استاد عزیزم شنیده بودم که کارشناسان فن تلاوت،این تلاوت استاد را تلاوتی می شمارند که انواع تحریر به خوبی در آن به کار رفته است.البته بنده در انواع تحریر تخصصی ندارم و از دوستان و استادان فن ممنون میشوم اگر بنده را در معرفی انواع تحریر یاری نمایند.

شاید به جرات بتوان گفت که این تلاوت ازطراوت خاصی برخوردار است.به خصوص در فراز های اول:«فسبحان الذی...»«و له الحمد...» «یخرج الحی من المیت....»

.تاکید بیش از اندازه و چندین باره استاد روی آیه« و من ءایاته ان خلقکم من تراب...» معنادار و زیباست که برداشت شخصی حقیر این است که شاید استاد قصد داشته از خاک بودن انسان را یادآوری کرده و مستمع را به خضوع در برابر پروردگار باز دارد.

در همین آیه استاد وارد رست شده،پس از دو فراز به بیات باز میگردند و دو فراز در بیات تلاوت میکنند و دومین بار آن اصطلاحا همان اکتاو بیات دوگاه است.در این فراز،در پایان نفس استاد دچار خروج می شوند که البته در میان تلاوت های استاد کم سابقه است.ولی خوب از زیبایی کل تلاوت چیزی کم نمی کند.به نظرم ناشی از گرفتگی صدای استاد است که در نفس بعد هم مشهود است.

پس از آن استاد وارد صبا شده و یک بار این آیه را به صورت تفکیک شده می خوانند.فراز بعدی در آیه «و من ءایاته ان خلق لکم من انفسکم...»یه ترکیب خوانی زیبا از صبا و بیات است که استاد بسیار از آن استفاده می کنند،و جا دارد که مقلدین استاد این نغمه و نغمات مشابه را به خوبی یاد بگیرندو استفاده نمایند چون بسیار زیبا و ابتکاری است.اگر به کلمه رحمه در پایان این نفس دقت کنید متوجه می شوید که حتی این کلمه هم به شکلی خاص تلاوت شده که این کار خاص استاد در جای دیگر نیز خود را نشان می هد،مانند تلاوت جاودانه سوره غافر و فراز ثم یخرجکم طفلا...که به حلاوت پایان نفس آن هم روی کلمه ای که نغمه گذاری روی آن سخت است می افزاید و از طرفی هنر استاد را در تقسیم آهنگ روی کلمات نشان می دهد.

حقیر به جرات  می توانم بگویم فراز هایی از رست و چهارگاه که در ادامه تلاوت می شوند،با وجود اینکه مشابه شان بار های تلاوت شده اند،در این تلاوت لطافت خاصی دارند و به همه مقلدان استاد توصیه میکنم حتما این فراز های زیبا را استماع کرده و به کار برند.

بهتر میدانم شما را دعوت کنم این فراز های زیبا را استماع کنید و سخنی به میان نیاورم.

در نفس و من ءایاته ان یریکم البرق خوفا و طمعا...،می توانیم شاخصه های یک صدای منعطف را هم در سرعت اجرای نغمه،همه در تحریر های زیبا« سماء» و« ماء» و همه در فراز  و فرود های لحنی نفس بیابیم.پیشنهاد میکنم افرادی که توانایی تحریری کافی دارند،روی این فراز تمرکز ویژه ای داشته باشند و سعی کنند این فراز را به طور جداگانه کار کنند که در پیشبرد و تقویت تحریر و انعطاف صدای آن ها ان شاءالله که موثر خواهد بود.

در صفحه بعد،پس از شنیده فراز هایی از مقام چهارگاه در آیه« و هو الذی یبدؤ الخلق...»فراز های بسیار زیبا،یک بار در رست و بار دیگر و چهارگاه میشنویم.پس از ان استاد به سه گاه میروند.در این آیه استاد شروع به بم خوانی طولانی مدت میکنند. فکر کنم از استاد حنیفی شنیده بودم که امثال این آیه ،درسی است برای قاریان که فقط برای استراحت صدا بم نخوانند.بلکه می بینیم که استاد  نه فقط برای استراحت صدا پس از اوج خوانی،بلکه به تناسب معنای آیات و با هنرمندی هرچه تمامتر بم میخواند و واقعا زیبا میخواند.

ان شاءالله در مطلب بعدی،در مورد بخش های بعدی این تلاوت بحث خواهیم کرد.

از شما عزیزان بزرگوار خواهشمندیم نواقص و کاستی های این نوشتار را به بزرگواری خود ببخشید.

دراین روز های عزیز حقیر را از دعای خیر خود فراموش نفرمایید.

یا حق